باغ ارم

اردیبهشت ماه باشد ؛ شیراز باشد و با یکی از بهترین دوستانت در باغی به صفای باغ ارم ، قدم بزنی ؛ فارغ از هر دل مشغولی و دل نگرانی . باغ ارم در کنار مجموعه باغ های مصقّا و دلنشین شهر شیراز ، جاییست برای تفرّجی در میانه ی گیاهان و درختان دوست داشتنی و گل های خوش بوی جان پرور . با حسن عزیز در باغ ، قدم میزنیم و در جای جایش با نگاره برداری ، ثبت خاطرات میکنیم .

یکی از باغ های زیبا و کهن سال ایران ، باغ نامدار ارم است . گویا دیرینگی آن به روزگار امیران سلجوقی ( 590 ـ 429 کوچی ماهی ) میرسد و این باغ از آغاز ساخت تا اواخر دوران زندیّه ( 1209 ـ 1163 کوچی ماهی ) در اختیار پادشاهان و حکّام محلّی بوده است . پس از زندیّه ، سران ایل قشقایی ، این باغ را جایگاه ایل خود ساختند و یکی از خوانین این طایفه به نام جانی خان و پسرش ، سازه ای در آن ساختند . در دوره ی ناصرالدّین شاه قاجار ( 1313 ـ 1264 کوچی ماهی ) ، حاج نصیرالملک از بزرگان شیراز ، این باغ را از سران ایل قشقایی خرید و ساختمان زیبای کنونی را در آن ساخت . این باغ ، پس از بارها دست به دست شدن ، سرانجام در سال 1342 کوچی خورشیدی به دانشگاه شیراز ، واگذار گردید و اینک به عنوان مرکز پژوهشی باغ گیاه شناسی ارم دانشگاه شیراز ، پذیرای دانش پژوهان دانش های گیاهی و مردم است .

ساختمان اصلی باغ از سه طبقه ، تشکیل شده است . تالار حوض خانه در طبقه ی زیرین و در طبقه ی دوم در میانه ی ساختمان ، ایوانی بزرگ با دو ستون بلند ، قرار دارد که در دو سوی آن ، دو ایوان کوچک ، دیده میشود که دل به آفتاب بامدادان سپرده اند . نمای بیرونی ساختمان به هشت لوح سنگی یک پارچه با بلندای بیش از دو متر ، آراسته شده است که بر شش لوح آن ، سروده هایی از ستارگان ادب ایران چون سعدی ، حافظ و شوریده به خطّ زیبای نستعلیق ، خوش میدرخشد .

دوست خوبم ، حسن مصلح

بر پیشانی ساختمان ، سه هلالی بزرگ و دو هلالی کوچک ، قرار دارد که در هر یک ، جلوه هایی از داستان های حماسی و مذهبی بر کاشی های هفت رنگ ، پرتوافشان است . سازه ی اندرونی ، ویژه ی زندگی اهل خانه در پشت ساختمان اصلی ، ساخته شده است . در جلوی ساختمان ، آبنمای بزرگی ، قرار دارد .

جلوه ی دیگر باغ ، درختان کهن سال زیبایی چون سروناز میباشد که با قامتی بلند در گوشه و کنار باغ ، قد برافراشته اند . عطر دل انگیز گل ها همراه با نغمه سرایی بلبلان و پایکوبی شکوفه ها ، دل از کف مشتاقان میرباید .

از سال 1359 ، این باغ با کوشش دانشگاه شیراز به یک باغ گیاه شناسی ، تبدیل شده و از سال 1379 ، طرح فراگیر بازپیرایی و ساماندهی باغ ارم ، توسّط حوزه ی دستیاری پژوهشی دانشگاه،فراهم شد که با اجرای این طرح ، زیبایی و کارآیی باغ به عنوان باغ گیاه شناسی ، افزون تر گردیده است .

با حسن به سفره خانه ی سنّتی باغ میرویم و نوشیدنی دلچسبی را میآشامیم .