کردستان خوب و زیبا

اون قدر از کردستان ، خاطرات خوب دارم و اون قدر در این استان زیبا ، دوستان بامعرفت و مهربونی دارم که گمون میکنم تا پایان عمرم ، ده ها بار دیگه برم به این استان دیدنی و نازنین . با محمّد کوچک تبار ، دوست بامرام و خوش سفر از سمت ابهر به سوی بیجار ، راهی میشیم . در میونه های راه و در یک گردنه ی پرپیچ و خم ، برف سنگینی ، آغاز به بارش میکنه . امسال ، زمستون ، خودشو ، زودتر داره به مون نشون میده . این راه رو برای نخستین بار هست که میام . از بیجار هم به سوی سقّز میریم ؛ البتّه شام رو در شهر کوچک صاحب میخوریم .

فردا بامداد با خوردن ناشتایی کردی ( کلانه ) ، حسابی انرژی میگیریم و به سوی بانه به راه می افتیم . هوا ، ابری و بارونیه ؛ هر از چند گاهی هم آفتاب ، بیرون میاد . از بانه با کمک گوگل مپ به آسونی به سمت روستای سورین میریم . راه ، سرراست و دقیق هست . به سورین که میرسیم از یکی از اهالی ، نشونی دشت سورین رو میپرسیم ؛ خیلی به روستا ، نزدیکه . به سمتش میریم .

1 )) دشت سورین

ماشین رو در کنار راه و در جایی مناسب ، نگه میداریم و تصمیم میگیریم با برداشتن کوله هامون ، یک پیاده روی خوب رو در کنار دشت سورین بانه ، تجربه بکنیم . پاییز که هست ؛ آسمون هم دیشب حسابی باریده و هنوز هم کمابیش در حال باریدنه و دست نقّاش طبیعت هم بی کار ننشسته و یک تابلوی زیبای پاییزی رو به تصویر کشیده . درختای خوشگل رنگارنگ در کنار یه جویبار که داره با آب ، آهنگ زندگی رو مینوازه . چند غیورمرد کرد که با احوال پرسی از ما ، انرژی خوبی به ما میدن . راه زیادی رو میریم ؛ هم ورزش میکنیم و هم عکس های خوبی برمیداریم .

مگه میشه بیای بانه و از بازارهاش دیدن و خرید نکنی ؟ با محمّد میریم توی چند تا بازار و پاساژ بانه ؛ البتّه محمّد ، خیلی بیش تر از من ، چیز میزی میخره . دیگه حسابی خسته شدیم . تصمیم میگیریم بریم جایی رو برای شب مونی مون ، پیدا بکنیم . میریم به یک هتل شیک و یک اتاق رو میگیریم . فردا هم پس از خوردن ناشتایی ، میریم به سوی شهر زیبای سنه دژ .

2 )) مسجد جامع ( فراگیر )

قطعا توی همه ی شهرهای بزرگ و مهمّ ایران میشه در کنار همه ی مساجد کوچیک ، یک مسجد بزرگ رو به نام جامع یا فراگیر اون شهر ، پیدا کرد و دید . مسجد جامع سنه دژ ، هم از زیبایی ، بهره میبره و هم از بزرگی . یکی از درهای مسجد که ما از همون در ، وارد میشیم ، یک در دو لنگه ی چوبیه با کلون های مردانه و زنانه و یک زنجیر کلفت و ستبر که بر در ، آویزان شده .

بر بالای سردر و بر روی یک سنگ مرمر ، جملات عربی بسیار ریز ولی با خطّی زیبا ، کنده کاری شدن .

دور تا دور دیوارهای مسجد ، نگاشته های بسیاری از نشانه های قرآنی و دیگر نوشته ها به چشم میخورن ولی یک بیت سروده از همه شون ، گیراتر و جالب تره که بر بالای سردر مسجد از درون مسجد نوشته شده :

امر بر تعمیر آن شد از شهنشاه کبیر / شه رضای پهلوی بر حکمران نیک بین

یاد رضاشاه زنده که یکی از حکمرانان خوب ایران زمین بوده .

از راهروی ورودی که میگذریم به حیاط مسجد میرسیم . در میانه ی حیاط ، یک حوض بزرگ ، خودنمایی میکنه که با توجّه به هوای پاییزی و بارش باران ، زیباییش ، دوچندان شده . در هر دو سوی چپ و راست مون ، یک شبستان بلند هر کدوم با دو مناره ، قد برافراشتن . در دو سمت دیگه هم ، اتاقک های مسجد ، قرار دارن که هر کدوم شون ، دارای پنجره های چوبی مشبّک هستن .

مسجد جامع ( فراگیر ) دارالاحسان در سال 1327 کوچی ماهی به دستور امان الله خان بزرگ ، والی کردستان ، ساخته شده است . این سازه ، دربردارنده ی دو ایوان خاوری و باختری ، صحن مرکزی ، 12 اتاق ویژه ی دانشجویان ، شبستانی گسترده با 24 ستون سنگی مارپیچ و 35 سقف گنبدی است . مسجد ، دارای آرایه های کاشی کاری هفت رنگ ( مینایی ) ، ازاره های مرمرین ، آجرکاری لعابدار و معقلی ، حوض سنگی و فوّاره است .

از عمده آرایه های سازه ، نگارش دوسوم نشانه های قرآنی در بخش های گوناگون مسجد است . مسجد دارالاحسان در گذشته از مهم ترین دارالعلم های منطقه بوده است و دانشمندان نامداری در آن به آموزش فقه شافعی پرداخته اند .

تاریخچه ی مسجد نیز با نگاشته ای مرمرین بر یکی از دیوارها ، نصب شده است .

3 ) پیشوازاده پیرعمر

یکی از نوادگان پیشوای یکم شیعیان در آرامگاهی ساده و بدون پیشینه ی معماری و تاریخی چندی در نزدیکی مسجد جامع ( فراگیر ) سنه دژ ، آرام گرفته است .

پیرعمر ، فرزند یحیی پسر حسین دوالدّمه پسر شهید پسر علی زین العابدین پسر حسین پسر علی پسر ابی طالب است . تاریخچه ی سازه ی این مسجد ـ آرامگاه به درستی مشخّص نیست ؛ امّا از قراین ، پیداست که پیش از ساخت شهر تازه ی سنه دژ در زمان صفویّه بوده است .

در حوالی سال 1046 کوچی ماهی ، سلیمان خان اردلان ، والی کردستان بر آن ، گنبدی ساخت و در دوره های پسین ، توسّط حاکمان وقت ، بازسازی و گسترش داده شد .

این سازه ، دارای ساختمانی سه گنبدی ، حیاط ده اتاقه و گنبد آیینه کاریست و در گذشته ، جایگاه پرورش دانشجویان دینی بوده است .

تاریخ آخرین بازسازی : سال 1392 کوچی ماهی برابر با 1351 خورشیدی

بر سردر این پیشوازاده ، چنین نگاشته اند :

در سال 1378 هجری قمری بوسیله امان الله خان ثانی بازسازی و روستای قوچاق کانی شیرین وقف این امامزاده است و تولیت آن را به مرحوم نصیرالاسلام صدیقی و اولاد ذکور ایشان واگذار نمودند .

از سری جملات جناب خمینی ؛ منصوب در اتاق پیشوازاده