سه دیدنی در استان قم

سه دیدنی در استان قم

ساعت 18 پس از نیم روز 5شنبه 14مهر 1390 به هم راه دوست نازنین و هم راه همیشگیم ، محمد کوچک تبار ، به سمت شهر قم به راه میافتیم تا فردا آدینه را با بازدید از 3 مکان دیدنی تاریخی این خطه از ایران ، سپری نماییم . شب را در یک اقامتگاه ساده به نام واحد اقامتی مرادی گذرانده و بامداد آدینه ، پس از خوردن ناشتایی مختصر ولی دلچسب به سمت نخستین دیدنی مقرر در برنامه ی مان یعنی میل صفرعلی ، حرکت می کنیم .

برای رسیدن به این میل تاریخی ، میدان نامدار 72تن قم را به سمت کوه سپید که منطقه ای است در نزدیکی کویر مرکزی ایران ، ترک کرده و پس از گذر از روستاهای قمرود و کوه سپید و گذشتن از آزادراه گرمسار به روستای کاج می رسیم . بر پایه ی جست و جویی که پیش از سفر ، انجام داده بودم ، این میل تاریخی در نزدیکی این روستا ، قرار گرفته است ولی هیچ کسی را در این روستای نیمه رهاشده نمی یابیم و تنها کسی را هم که می بینیم و مورد پرسشش قرار می دهیم ، از این جای تاریخی ، ناآگاه است ولی از کوهی که به نوشته ی پایگاه های اینترنتی ، این میل در آن جا ، واقع شده یعنی کوه سپر رستم ، آگاه بوده و راه آن را به ما ، نشان می دهد .

بر پایه ی گفته ی این مرد روستایی ، از روستا ، بیرون میرویم و راه آهن را پی می گیریم . منطقه ی گرم و خشک را میپیماتییم ولی هر چه بیش تر میگردیم ، کم تر امید یافتن این میل در ما ، جوانه می زند . هنگلمی که تصمیم به بازگشت گرفته ایم و در راه برگشت ، قرار داریم ، ناگهان چشم محمد به سازه ای تاریخی در دوردست ها می افتد که به نظر می رسد همان میل صفرعلی باشد .

تصمیم می گیریم به نزدیک تر رفته ، جست و جوی مان را کامل نماییم تا اگر هم بی نتیجه بود ، کمینه کامل شده باشد . راه را به سمت آن چه محمد دیده است ، میپیماییم که ناگهان خودرو در شن های نرم ، گیر می کند . هر چه گاز می دهم ، خودرو ، بیرون که نمی آید هیچ ، بیش تر هم فرو می رود .

در حال کوشش برای بیرون آوردن خودرو هستیم که سر و کله ی دو نفر که به دنبال یک کان شن و ماسه بدان سو ، آمده اند ، پیدا می شود و ما با کمک آن دو ، موفق به بیرون آوردن خودرو می شویم . پس از آن که خودرو را از ماسه ها می رهانیم ، در جای مناسبی ، نگهش داشته و پیاده به سوی مقصد به راه می افتیم . پس از حدود 40 دقیقه پیاده روی و بالارفتن از صخره ی سنگی بزرگی ، میل صفرعلی در برابر دیدگان مان ، آشکار می شود .

میل صفرعلی

من در کنار میل صفرعلی

میل صفر علی هم پیوند با دوره ی سلجوقیان است و در شهرستان قم ، بخش مرکزی ، روستای کاج واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۸۰ با شماره ی ثبت ۴۷۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بلندای ميل صفرعلي تا رویه ی دشت ، 60 تا 80 متر است . نماي ميل از سنگ لاشه و ملاط ساروج مي باشد و ميانه ی لاشه ی سنگ بدون ملاط است . بلندای آن ، 80/6 متر ؛ قطر قاعده ی آن ، 7 متر و پيرامون آن ، 22 متر است .

شکل برج ، مخروطي است و در درون آن تا بلندای 5 متر با لاشه ی سنگ ، پر شده است و درون آن اتاقکي گرد ، ايجاد شده است که قطر آن ، 45/3 متر و کلفتي ديوار ،  70/1 متر است . ديوار درونی تا بلنداي يک متر ، صاف بوده و پس از آن ، سقف قوسي شکل آغاز مي شود که در میانه ، آسمانه اي به قطر 75 سانتي متر شناخته شده است . سقف آن هم از سنگ و ساروج است .

کلفتي سقف در بخش آسمانه ، 40 سانتي متر است و پس از آن ، روي قوس سقف را با سنگ چين مسطح کرده اند و در لبه ی ديوار آن ، سنگ هايي کار گذاشته شده که بلندای آن ها ، 40 سانتي متر است که 6 سانتي متر بيرون آمده است ؛ اتاقک در پیشانی خاوری رو به سوي کاج ، داراي دري است که يک متر بلندا و 75 سانتي متر پهنا دارد .

عوامل آراسته شده و گونه ی آن ها :

هر چند براي ساختن ميل از سنگ لاشه بهره گیری شده ليکن با گذاشتن سمت صاف سنگ به سمت بیرونی براي برج ، نماسازي کرده اند . به علت از میان رفتن سقف و ديوارها ، سازه همینک فاقد هر گونه آراستگی مي باشد .

پس از بازدید کامل از این میل زیبا که در گذشته های دور به عنوان یک راهنما برای مسافران و درراه ماندگان ، بهره گیری می شده است ، دوباره به سوی شهر قم بازمیگردیم تا به سمت شهر کهک ، حرکت نموده و از خانه ی فیلسوف بزرگ ، ملاصدرا ، بازدید نماییم . هنگامی که وارد شهر قم می شویم به سمت آزادراه کاشان رفته و پس از پیمودن حدود 12 کیلومتر به سه راهی کهک می رسیم . وارد سه راهی شده و پس از گذشتن از روستاهای خورآباد ، محمدآباد و ورجان به شهر کهک می رسیم .

خانه ی ملاصدرا در کوچه ای به نام صدرا و در پایانی ترین نقطه ی شهر ، واقع شده است . وارد خانه می شویم و از بخش های گوناکون خانه ی فیلسوف و پزشک بزرگ ایرانی ، بازدید می نماییم . بخش اصلی خانه را به گنجینه ای از عکس های استان قم ، تبدیل کرده اند و بخش دیگر را که عصارخانه ، نام دارد برای بازدید عموم ، باز کرده اند . در عصارخانه ، 2 آسیاب چوبی بزرگ را می بینیم که برای فراهم کردن روغن از غوزه ی پنبه ، بهره گیری می شده است .

این عصارخانه ، دارای یک آب انبار کوچک نیز هست . درون اتاق اصلی ملاصدرا ، آثاری از یک محراب کهن و چند قطعه سنگ نوشته ی قدیمی هم دیده می شوند . در محوطه ی حیاط خانه نیز چند سنگ بزرگ که بر روی آن ها ، سروده هایی حکاکی شده است به چشم می خورد . این خانه نیز به ثبت آثار ملی کشور درآمده است .

من در خانه ی ملّاصدرا

محمّد در خانه ی ملّاصدرا

محمّدرضا طاهری ( دوست قمیم ) ، محمد و من در کنار امام زاده احمد