جمعه 13 مهر 1403
خانه / استان ها / پارس / ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

این سازه ی باشکوه ، یکی از دیدنی های شهر شیراز است که هر کس در سفر به شیراز ، آن را نبیند ، قطعاً سفر ناقصی خواهد داشت . کریم خان زند ، سرزنجیره ی خاندان زند است که در سال 1180 کوچی ماهی ، شیراز را پایتخت خود ، قرار داد و در این شهر به ساختن سازه های حکومتی و عامّ المنفعه پرداخت . ارگ کریم خانی از بزرگ ترین سازه های دوره ی زندیّه است که با گستره ی 12800 متر مربّع و زیرسازه ای در حدود 4000 متر مربّع در مجموعه ی زندیّه ، ساخته شده است . نمای بیرونی این سازه ، آجرکاری است و بلندی دیوارهای کنگره دار بیرونی آن ، 12 متر است که در هر گوشه ، یک برج 14 متری ، برپا شده است . ورودی ارگ در خاور سازه ، قرار گرفته است و توسّط یک هشتی به فضای درونی ، پیوند می یابد . یک حوض بزرگ با سمت خاوری باختری در میان این حیاط ، قرار گرفته است . در سه سوی آن ، سه ایوان با اتاق ها و تالارهای بزرگ ، ساخته شده است . فضای درونی تالارها به وسیله ی نقّاشی های زیبا با طرح های اسلیمی و گل و مرغ ، آراسته شده که این نقوش در دوره های پسین به سختی ، آسیب دیده است . در گوشه ی جنوب خاوری ارگ ، یک گرمابه ی خصوصی ، قرار دارد که بدنه و کف سربینه از سنگ مرمر است . سقف گرم خانه بر روی چهار ستون سنگی ، استوار است و آرایه های آهکبری با نقوش اسلیمی در سقف و بدنه ، اجرا شده است . این سازه در تاریخ 14 / 03 / 1351 به شماره ی 918 در سیاهه ی آثار مردمی ایران به ثبت رسیده و در دهه های پیش برای ویژه سازی به گنجینه به گونه ی گسترده ای ، بازسازی شده است .

ارگ کریم خانی

گرمابه ی ارگ

گرمابه ی ارگ از دو بخش سربینه و گرم خانه ، تشکیل شده که مورد بهره برداری کریم خان زند و خانواده ی وی بوده است .

بینه :

فضای بینه به عنوان محلّ رختکن و کفشکن ، مورد بهره برداری قرار میگرفته است و دربردارنده ی سکّویی با سنگ مرمر خوش تراش در اطراف میباشد . بخش زیرین سکّو به عنوان کفشکن و بخش بالایی به عنوان رختکن ، مورد بهره گیری بوده است . در بخش مرکزی بینه ، حوض سنگی مدوّر بوده است که میانه ی آن را فوّاره ای ، قرار داده اند . روی بدنه ی دیوار در بخش درونی بینه با نقوشی به گونه ی آهکبری با طرح هایی مانند شکارگاه گیاهی و جانوری ، آراسته اند .

گرم خانه :

فضائی است که در پایان آن ، بخش انباره ، ساخته شده و دربردارنده ی سه بخش آب گرم ، ولرم و سرد بوده است . در زیر بخش مرکزی انباره ، فضائی سوراخ مانند ، تعبیه گردیده که به آن ، اصطلاحاً تون گرمابه میگویند . در این بخش ، خار و خاشاک ، گردآوری میشده و از راه آتش زدن آن ها ، آتشگاهی برای گرم نمودن آب دیگی مسی که روی آن ، قرار میداده اند ، فراهم مینمودند . در بخش زیرین تون گرمابه ، راهی پیوندی به سوی گرم خانه ، تعبیه نموده اند که از آن راه ، گرمای ایجادشده در بخش آتشگاه به سوی رویه ی گرم خانه ، منتقل میشده تا بدین راه ، همیشه محیط گرم خانه را گرم نگه دارند . به این راهرو ، اصطلاحاً گربه رو میگویند . معماران سنّتی چیره دست ، گوشه های گرم خانه را گونه ای طرّاحی نموده اند که بازتاب صدا به وجود آید و با صدازدن از آن بخش ها ، بخش بینه نیز متوجّه نیازهای کسان درون گرم خانه میگردیده . ستون های تعبیه شده از سنگ یک پارچه با طرح مارپیچ و سنگ فرش مرمرین یشمی رنگ خوش تراش و هم چنین نقوش آهکبری بر بدنه ی دیوار نیز از ویژگی های ذوق هنری معماران سنّتی زمان زندیّه به شمار میآید . نورگیرهای تعبیه شده در سقف گرمابه هم اندیشمندانه ، اجرا گردیده و راهروی میان بینه و گرم خانه نیز با شیبی اندیشمندانه ، طرّاحی شده که هنگام بیرون آمدن از بخش گرم خانه به سوی بینه به آهستگی حرکت کنیم تا فوراً به سوی هوای سرد نرویم و برعکس از سوی بینه به سرعت به سوی گرم خانه ، حرکت کنیم تا دچار سرماخوردگی و بیماری نشویم . لازم به یادآوری است که این سازه ، توسّط استادکاران و معماران برجسته ی اداره ی کلّ میراث فرهنگی پارس ، بازسازی گردیده است .

ورودی این مجموعه ، 3000 تومان میباشد .

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

 

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

آسیب های سقف

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

ارگ کریم خانی

 

درباره ی اشکان هاشمی

اشکان هاشمی هستم ملقّب به مرد همیشه در سفر ؛ زاده ی 6 اردیبهشت 1362 ؛ دل داده ی ایران و تاریخ و طبیعت بی مانندش . سفر رو به صورت رسمی و ثبت شده از 14 اردیبهشت 1385 با سفری دلچسب به استان آذرآبادگان باختری ، آغاز کردم

مطلب پیشنهادی

تهران ؛ پایتخت ایران

تهران ؛ پایتخت ایران

تهران ؛ پایتخت ایران نمیدونم چند بار هست که به تهران پایتخت ایران میرم تا …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.