ایرانگشت ایران و ایرانگردی سفر
ساختمان زیبای دارالفنون که همگان را بی اختیار به یاد نخبه ی بزرگ ایرانی ، امیرکبیر ، می اندازد ، در میدان خمینی ، پشت ساختمان مخابرات ، خیابان ناصرخسرو ، شماره ی 266 ، قرار دارد و از ساعت 8 بامداد تا 16 با در دست داشتن معرّفی نامه ، آماده ی پذیرایی از علاقه مندان است . شماره ی تــلفن این مرکز ، 33113782 می باشد .
دور تا دور ساختمان اصلی سازه را تک مصراع های زیبا پوشانده اند . نقشه ی آن ، کار میرزارضای مهندس است که تحصیلات خود را در انگلستان گذرانده بود . 50 اتاق در چهار سوی حیاط بزرگ ساختمان ، ساخته که در برابر آن ها ، ایوانی ، گسترده شده است . دارالفنون را به جرأت ، می توان نخستین مدرسه ی رسمی و دولتی ایران نامید . نام دارالفنون به چماره ی مرکز یا سرایی است که در آن ، حرفه های گوناگون ، آموزش داده می شوند که ویژگی های آموزشی و اداری آن ها از فرانسه و اتریش ، گرفته شده و در مواردی ، زیر تأثیر فرهنگ اسلامی و ایرانی قرار گرفته است . بودجه ی این مدرسه از مالیات شهرهای ملایر و تویـسرکان ، فراهم می شده است . دانش آموزان آن ، در آغاز از فرزندان بزرگان و اشراف بوده اند که شمار آن ها ، نخست ، 100 نفر بوده که پس ترها به 1100 و 1500 نفر می رســیده است . ریاست اداری دارالفنون با اعتـضادالسّــلطنه ی علی قلی میرزا ، فرزند فتح علی شاه بوده است . در این مدرسه ، 7 آموزگار اتریشی و شماری آموزگار فرانسوی ، هلندی ، لهستانی و ایرانی ، کار می کردند . دارالفنون ، دارای چاپ خانه نیز بوده است که برای چاپ کتاب های درسی رشته هایی که در آن ، تحصیل می شدند به کار می رفت . این رشته ها ، عبارت بودند از : 1 ـ پیاده نظام 2 ـ سـواره نظام 3 ـ توپ خانه 4 ـ مهندسی 5 ـ پزشکی و جرّاحی 6 ـ کان شناسی 7 ـ دانش های طبیعی ( فیزیک و شیمی ) 8 ـ داروسازی . دارالفنون ، دارای 2 تالار یا سالن سخنرانی بوده که سخنرانی ها ، نمایش و آزمون های دانش آموزان در آن ها ، برگزار می شده اند . هم چنین دارالفنون ، افزون بر رئیس ، دارای یک دست یار و چند برگرداننده ، کتابدار ، آجودان ، مباشر ، مستوفی ، دیده بان ، روزنامه نویس ، مؤذّن ، پیش نماز ، قراول و فرّاش بود . بهره گیری از تابلو در کلاس درس و میز و صندلی ، تدریس به گونه ی عملی و حضور در آزمایشگاه و کارگاه ، از دارالفنون ، آغاز شد ؛ پس درود بر روان بلند همّت امیرکبیر .
هنگامی که به دارالفنون می روم ، مشغول بازسازی آن جا هستند ؛ چرا که قصد دارند گنجینه ای با عنوان گنجینه ی آموزش و تربیت در آن ، برپا کنند . با هم گاری مسؤول آن جا ، به بازدید از همه ی ساختمان بزرگ دارالفنون می پردازم . مسؤول دارالفنون ، یک پوشینه مجلّه ی پژوهشی با عنوان پژوهش نامه ی آموزشی که یک ماه نامه ی پژوهشی ـ آموزشی ـ خبری است به من ، پیشکش می کند . پیشکشی ای که ارزش بسیاری برایم داشته ، دارد و خواهد داشت .
