سه دیدنی در استان قم

ساعت 18 بعد از ظهر روز 5شنبه 14مهر 1390 به هم راه دوست نازنین و هم راه همیشگیم ، محمّد کوچک تبار ، به سمت شهر قم به راه میافتیم تا فردا آدینه را با بازدید از 3 مکان دیدنی تاریخی این خطّه از ایران ، سپری نماییم . شب را در یک اقامتگاه ساده به نام واحد اقامتی مرادی گذرانده و صبح آدینه ، پس از صرف صبحانه ای مختصر ولی دلچسب به سمت نخستین دیدنی مقرّر در برنامه ی مان یعنی میل صفرعلی ، حرکت می کنیم . برای رسیدن به این میل تاریخی ، میدان مشهور 72تن قم را به سمت کوه سفید که منطقه ای است در نزدیکی کویر مرکزی ایران ، ترک کرده و پس از عبور از روستاهای قمرود و کوه سفید و رد شدن از آزادراه گرمسار به روستای کاج می رسیم . طبق جست و جویی که پیش از سفر ، انجام داده بودم ، این میل تاریخی در نزدیکی این روستا ، قرار گرفته است ولی هیچ کسی را در این روستای نیمه متروکه نمی یابیم و تنها کسی را هم که می بینیم و مورد سؤالش قرار می دهیم ، از این مکان تاریخی ، بی اطّلاع است ولی از کوهی که به نوشته ی پایگاه های اینترنتی ، این میل در آن جا ، واقع شده یعنی کوه سپر رستم ، آگاه بوده و مسیر آن را به ما ، نشان می دهد . بنا بر گفته ی این مرد روستایی ، از روستا ، خارج شده و مسیر راه آهن را پی می گیریم . منطقه ی گرم و خشک را طی می کنیم ولی هر چه بیش تر میگردیم ، کم تر امید یافتن این میل در ما ، جوانه می زند . وقتی که تصمیم به بازگشت گرفته ایم و در مسیر برگشت ، قرار داریم ، ناگهان چشم محمّد به سازه ای تاریخی در دوردست ها می افتد که به نظر می رسد همان میل صفرعلی باشد . تصمیم می گیریم به نزدیک تر رفته ، جست و جوی مان را کامل نماییم تا اگر هم بی نتیجه بود ، حدّ اقل کامل شده باشد . مسیر را به سمت آن چه محمّد دیده است ، طی می کنیم که ناگهان خودرو در شن های نرم ، گیر می کند . هر چه گاز می دهم ، ماشین ، بیرون که نمی آید هیچ ، بیش تر هم فرو می رود . در حال تلاش برای بیرون آوردن ماشین هستیم که سر و کلّه ی دو نفر که به دنبال یک معدن شن و ماسه بدان سو ، آمده اند ، پیدا می شود و ما با کمک آن دو ، موفّق به بیرون آوردن ماشین می شویم . پس از آن که ماشین را از ماسه ها می رهانیم ، در جای مناسبی ، متوقّفش می کنم و پیاده به سوی مقصد به راه می افتیم . پس از حدود 40 دقیقه پیاده روی و بالارفتن از صخره ی سنگی بزرگی ، میل صفرعلی در برابر دیدگان مان ، ظاهر می شود .

میل صفرعلی

من در کنار میل صفرعلی

میل صفر علی مربوط به دوره ی سلجوقیان است و در شهرستان قم ، بخش مرکزی ، روستای کاج واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۸۰ با شماره ی ثبت ۴۷۷۵  به‌عنوان یکی از آثار ملّی ایران به ثبت رسیده است.   ارتفاع ميل صفرعلي تا سطح دشت 60 تا 80 متر است نماي ميل از سنگ لاشه و ملاط ساروج مي باشد و ميانه ی لاشه ی سنگ بدون ملاط است . ارتفاع آن 80/6 متر و قطر قاعده ی آن 7 متر و پيرامون آن 22 متر است . شکل برج مخروطي است و در درون آن تا ارتفاع 5 متر با لاشه ی سنگ پر شده است و درون آن اتاقکي مدوّر ايجاد شده است که قطر آن 45/3 متر و کلفتي ديوار 70/1 متر است . ديوار داخلي تا بلنداي يک متر صاف و از آن به بعد سقف قوسي شکل آغاز مي شود که در وسط آسمانه اي به قطر 75 سانتي متر شناخته شده است . سقف آن هم از سنگ و ساروج است . کلفتي سقف در قسمت آسمانه 40 سانتي متر است و پس از آن روي قوس سقف را با سنگ چين مسطّح کرده اند و در لبه ی ديوار آن سنگ هايي کار گذاشته شده که ارتفاع آن 40 سانتي متر که 6 سانتي متر بيرون آمده اتاقک در جبهه شرق رو به سوي کاج داراي دري است که يک متر ارتفاع و 75 سانتي متر عرض دارد . عوامل تزيين شده و نوع آن ها هر چند براي ساختن ميل از سنگ لاشه استفاده شده ليکن با قرار دادن طرف صاف سنگ به سمت خارج براي برج نماسازي کرده اند . به علت از میان رفتن سقف و ديوارها بنا در حال حاضر فاقد هر گونه تزيين مي باشد .

پس از بازدید کامل از این میل زیبا که در گذشته های دور به عنوان یک راهنما برای مسافران و درراه ماندگان ، اسنفاده می شده است ، دوباره به سوی شهر قم بازمیگردیم تا به سمت شهر کهک ، حرکت نموده و از خانه ی فیلسوف بزرگ ، ملّاصدرا ، بازدید نماییم . وقتی وارد شهر قم می شویم به سمت آزادراه کاشان رفته و پس از طیّ حدود 12 کیلومتر به سه راهی کهک می رسیم . وارد سه راهی شده و پس از گذشتن از روستاهای خورآباد ، محمّدآباد و ورجان به شهر کهک می رسیم . خانه ی ملّاصدرا در کوچه ای به نام صدرا و در انتهائی ترین نقطه ی شهر ، واقع شده است . وارد خانه می شویم و از قسمت های مختلف خانه ی فیلسوف و پزشک بزرگ ایرانی ، بازدید می نماییم . قسمت اصلی خانه را به گنجینه ای از عکس های استان قم ، تبدیل کرده اند و قسمت دیگر را که عصّارخانه ، نام دارد برای بازدید عموم ، باز کرده اند . در عصّارخانه ، 2 آسیاب چوبی بزرگ را می بینیم که برای تهیّه ی روغن از غوزه ی پنبه ، استفاده می شده اند . این عصّارخانه ، دارای یک آب انبار کوچک نیز هست . داخل اتاق اصلی ملّاصدرا ، آثاری از یک محراب کهن و چند قطعه سنگ نوشته ی قدیمی هم دیده می شوند . در محوّطه ی حیاط خانه نیز چند سنگ بزرگ که بر روی آن ها ، اشعاری حکّاکی شده است به چشم می خورد . این خانه نیز به ثبت آثار ملّی کشور درآمده است .

من در خانه ی ملّاصدرا

محمّد در خانه ی ملّاصدرا

محمّدرضا طاهری ( دوست قمیم ) ، محمّد و من در کنار امام زاده احمد

نمای دیگری از امام زاده احمد