کرمانشاهان ؛ 3 دیدنی

اشکان هاشمی 8 اسفند 1400 روستاها, کرمانشاه, محوطه های تاریخی, مسجدها ارسال دیدگاه 330 بازدید

کرمانشاهان

1 )) مسجد شافعی ها

همیشه توی عکسا و فیلما ، تصاویری از یه مسجد بزرگ و زیبا میدیدم که باورم نمیشد در ایران باشه ؛ بیش تر به سبک مساجد کشورهای عربی بود . تا این که دریافتم مسجد شافعی ها هست در شهر کرمانشاهان .

مسجد جامع شافعی کرمانشاه در سال 1324 با کوشش بزرگان جامعه ی اهل سنت کرمانشاه ، زنده یادها خلیفه محمدصالح محمدی ، علامه سیدحسین مسعودی ( فقیه و مفتی بزرگ فقه شافعی و نخستین پیشوای جمعه و جماعت اهل سنت کرمانشاه ) و خلیفه سیدعلی نقشبندی با هم کاری و کمک های مالی گروهی از نیکوکاران و مؤمنین و مشارکت مردمی اهل سنت کرمانشاه ، ساخته شد .

بخشی از جایگاه کنونی مسجد ، دربردارنده ی حیاط و بخشی از شبستان در ضلع جنوبی که به سرای یاور ، نامدار بوده برای ساخت مسجد ، خریداری شد و پس از دریافت مجوز ساخت آن از سوی مسؤولین وقت کرمانشاه ، ساخت آن ، آغاز گردید .

ساختمان مسجد از دیدگاه معماری ، نزدیک به سبک خراسانی ( شبستانی ) بوده ؛ یعنی بدون مناره و گنبد که از ویژگی های سبک ایرانی است و توسط زنده یاد معمار عارضی ( اهل کرمانشاه ) ، طراحی شده است با سازه ی آجری قزّاقی چهاربند ، در و پنجره ی چوبی ، سقف تیر چوبی با لبه ی شیروانی ، دارای یک ایوان سراسری با طاق های جناقی در میانه و محدب در اطراف که این بخش به شکل معماری دوران قاجار ، انجام گرفته و تکرار آن ، رو به رو در سمت آن سوی حیاط که به گونه ی طاق نما ، ساخته شده و آثار آن ، هنور پابرجاست .

با گذشت زمان ، مسجد ، دچار دگرگونی گردید و چندین بار ، بازسازی داشت تا سرانجام در سال 1368 با کوشش سرپرست تازه ی مسجد ، زنده یاد حاج ولی محی الدینی و با مشارکت مردمی و نیکوکاران ، اقدام به خرید چند باب خانه ی مسکونی در کنار مسجد و ضلع شمالی شد و پیوست مسجد گردید .

با توجه به بسیاری مردم نمازگزار ، نیاز به جایی بزرگ تر میبود . از این دیدگاه ، طرحی از سوی هیأت امنای وقت ، فراهم شد و پس از تایید آن ، آغاز به ساخت مسجد تازه با زیرسازه ای حدود 3500 متر مربع در زمینی به گستره ی 1100 متر مربع نمودند .

پس از اجرای گام نخست یعنی پی ریزی ، استخوان بندی و بارگذاری ، دیده شد پروژه از دیدگاه معماری و بسیاری ستون ها ، دچار کاستی و بدی های فراوان میباشد ؛ بنابراین در سال 1378 با ارائه ی طرح اصلاحی و تغییر نقشه از سوی ناظر و مجری پروژه برای هیأت امنای وقت و پس از تأیید و تصویب آن ، آغاز به تخریب به اندازه ی 90 درسد گردید .

پس از خوانش های دقیق محاسباتی و سازه ای ، شمار 33 ستون آهنی و بتنی ، حذف و برداشته و همه ی دیوارهای درونی که برای صف نمازگزاران ، مزاحمت و محدودیت ایجاد مینمود ، ویران شد و استخوان بندی تازه ی مسجد و پیوندهای آن به گونه ی پیوند گیردار یا قاب صلب ، تقویت گردید .

برای جلوگیری از هر گونه تنش و برای پایداری در برابر زمین لرزه ، گنبد مرکزی ، جا به جا گردید و ساق آن بر روی ستون ها ، قرار گرفته و بدان ها ، پیوند یافت ؛ زیرا این کار از دیدگاه مهندسی سازه ای ، علمی تر و اصولی تر بود .

سبک معماری مسجد :

نمای بیرونی = پنج گنبد به سبک مغربی ؛ نمای ضلع جنوبی به سوی حیاط و قبله ، نزدیک به سبک رازی ( ایرانی ) و حیاط ورودی اصلی به سبک اندلسی میباشند که با کاشی ایرانی ، آرک ها و رواق آن با سبک گره و هفت رنگ ، آراسته گشته است .

سبک معماری درونی مسجد و شبستان :

درون گنبد مرکزی = به سبک شامی ، طراحی و اجرا گردیده است و چهار گنبد اطراف به سبک معماری آندلستیک .

محراب با کاشی ایرانی به شیوه ی معرق و رسمی بندی و پیشانی آن ، مقرنس کاری که همه ی مراحل طراحی ، تراش و نصب به گونه ی دستی با طرح اسلیمی و خطائی ، انجام گرفته است . اطراف گنبد ، چهار رواق است که با گرته برداری از سقف و رواق مسجد الاقصی و قبه الصخره ( بیت المقدس ) ، طراحی و اجرا گردیده است . شبستان و درون گنبدها با جملات قرآنی و با خط های نسخ ، ثلث ، ثلث آمیخته ، نستعلیق ، دیوان و کوفی آرایه ای و با گچ بری برجسته ، طراحی شده است .

خطوط جملات قرآنی ، آثار اصلی چند تن از استادان بزرگ جهان اسلام میباشد که عبارتند از :

استاد شیخ محمدهاشم بغدادی ؛ استاد شیخ محمود جلال الدین ؛ استاد شیخ مصطفی حلیم ؛ استاد شیخ احمد کامل ؛ استاد شیخ عثمان طه ؛ استاد شیخ بدرالدین الرفاهی ؛ استاد حامد الامدی ؛ استاد عباس الشوقی ؛ استاد عباس الشاکر الاجودی ؛ استاد نجومی ؛ استاد فضائلی ؛ استاد علی شیری

طراح و معمار پروژه = پرویز احمدی

ستون ها ، توسط طاق ها و آرک هایی به هم ، پیوند یافته اند که نمادی از یگانگی میان مسلمین و از سویی دیگر ، نمادی از دروازه های مهر و بخشایش خداوندی است که مؤمنین با گذر از آن بدان مژده داده میشوند و به مثابه ی هشت بهشت ، هشت مدل آرک گوناگون به سبک های گوناگون ، طراحی گردیده است .از دیدگاه معماری ، کوشش شده که سه عامل مهم توازن ، تعادل و تقارن برای دست یابی به هماهنگی میان سبک های گوناگون ، رعایت شود .

روی هم رفته معماری مسجد ، آمیزه ای از سبک های رازی ، اصفهانی ، مغربی ، شامی و اندلس میباشد که به گونه ی زیبایی ، اجرا و با رعایت همه ی اصول معماری و شؤون اسلامی با هم ، ادغام گردیده است و در رنگ آمیزی مسجد از رنگ های پیروزه ، لاجورد و سبز ، بهره گرفته شده است که خود ، نماد و ویژگی هایی از اسلام هستند و به ویژه رنگ طلایی که موردنظر ویژه ی پروردگار بوده که در کتب اسلامی نیز بدان ، اشاره کرده است .

همه ی ستون ها ، سرستون ها ، ابزار نقش و نگار ، گچ بری و نقاشی با روش دستی ، توسط استادکاران و هنرمندان ، انجام شده است . یک نیم طبقه نیز در مسجد ، دیده میشود که برای برگزاری نماز بانوان میباشد .

2 )) روستای زردوئی

از پیش با آقای کارزان عزیزی ، از ساکنان روستای زرردوئی و مدیر اقامتگاه بومگردی این روستا ، هماهنگ کرده ام تا بریم به روستاشون . زردوئی ، روستایی هست در آن سوی باختر کرمانشاه و نزدیک به مرز عراق در شهرستان پاوه . راه دراز ولی زیبایی رو به سوی زردوئی میریم . راهی که از راه اصلی کرمانشاه به پاوه ، جدا میشه و به سوی زردوئی میره ، در زیبایی ، همانند راه چالوس و در بکری ، ده ها برابر بهتر از راه چالوس هست .

به زردوئی میرسیم . یه روستای پلکانی که شوربختانه با ساخت و سازهای تازه ، شکل اصلی روستایی خودش رو از دست داده . پس از استقرار در اقامتگاه و صحبت با آقای کارزان به گشت روستایی میپردازیم . از کوچه پس کوچه های روستا ، بالا و پایین میریم و غرق تماشای زندگی روستایی باقی مونده میشیم . میگن واژه ی زردوئی از زرتشت میاد ؛ برخی ، این منطقه رو جایگاه زاده شدن زرتشت میدونن .

با کارزان میریم اطراف روستا و تا نزدیکی مرز . به یه چشمه ی خروشان و پرآب هم سر میزنیم ؛ به راستی که آب گوارا و دلچسبی داره . کارزان ، انسان خون گرم و مهربونیه ؛ عین همه ی کُردها ، عین همه ی ایرانی ها ، عین همه ی آدم ها .