1 )) این سازه ی تاریخی در کهن راه کاسپین به تهران و رو به روی ورودی روستای حصار خروان ، واقع شده است ؛ فاصله ی شهر کاسپین تا پیشوازادگان ، 12 دقیقه و 16 کیلومتر است که از شهرهای کوچک بیدستان و شریفیّه نیز باید گذشت . راه تا ورودی زیباشهر ، دوبانده است و پس از آن به صورت راهی تک بانده درمیآید .
2 )) برای دسترسی به ساختمان پیشوازادگان ، وارد یک بولوار در سمت راست راه میشوم ؛ در همان آغاز بولوار و در سمت چپ آن ، سردر پیشوازاده محمود ، دیده میشود . ساختمان کوچکی است که در یک محوّطه ی دیوارکشی شده ، قرار دارد . در اصلی پیشوازاده که وارد ساختمان میشود در سمت شمالی آن ، قرار گرفته ؛ پس از ورود با ضریحی فلزّی و پنجره ای به رنگ نقره ای ، رو به رو میشوم که در میانه ی یک اتاق کوچک ، نصب شده است . در دو سوی جنوب و باختر ضریح ، اتاق هایی کشیده شده است ؛ گنبدخانه ی مکان و بالای ضریح ، سبز رنگ است . سنگ گور که درون ضریح ، قرار دارد ، مرمرین و بلندتر از رویه ی زمین است .
ساختمان آرامگاه ، نوساز ولی گنبد آن ، کهن است ؛ برخی از کاشی کاری های گنبد نیز ریخته شده است . دو در ورودی دیگر در سمت های جنوبی و باختری نیز قرار دارند که اطراف در جنوبی ، کاشی کاری شده است .
ساختمان پیشوازاده ، فاقد مناره است ولی سرویس بهداشتی ، دفتر مدیریّت و گورستانی بزرگ ، پیوست های دیگر این سازه هستند .
ساختمان اصلی پیشوازاده
ضریح پیشوازاده
من در کنار ضریح
3 )) در فاصله ای اندک ، ساختمان پیشوازاده محمود ، دیده میشود . محوّطه ی این پیشوازاده ، بزرگ تر و زیباتر از پیشوازاده محمود است . سردر بزرگ ورودی آن در سمت شمالی است و دارای آراستگی های چشمنوازی میباشد . از سمت های جنوبی و باختری نیز دارای ورودی است که بسته هستند . دارای دو مناره ی بلند و یک گنبد سبز رنگ ارغوانی بدون آرایه ی معماری ویژه ای میباشد . آرامگاه جان باختگان جنگ ، حسینیّه ، قهوه خانه و سرویس های بهداشتی نیز در اطراف ساختمان اصلی ، دیده میشوند . هم چنین آرامستان بزرگی هم در کنار پیشوازاده ، قرار دارد . ضریح کوچکی با پایه های مرمرین که آن را از رویه ی زمین ، فاصله انداخته است در مرکز صحن اصلی ، قرار دارد . درون ضریح ، سنگ گور کوچکی است که دیدارنامه ی وی را بر روی آن ، حک کرده اند . صحن اصلی ، دارای دو بخش زنانه و مردانه است . روی بخش هایی از دیوار بیرونی پیشوازاده ، مضامین و دعاهای دینی ، کاشی کاری شده اند . مناره ها ، دارای مأذنه میباشند . ضریح ، فلزّی و شبکه شبکه و به رنگ طلایی است .
ضریح پیشوازاده احمد
4 )) این هر دو پیشوازاده از نوادگان پیشوای هفتم هستند ؛ ضمناً ساختمان هر دو پیشوازاده ، آجری است .